top of page

Colitis ulcerosa - choroba jelit

WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO (UC)

​

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą, w której przebiegu występuje rozlany, nieswoisty stan zapalny ograniczony do błony śluzowej odbytnicy i okrężnicy. Dokładna etiologia choroby pozostaje nieznana.

​

Najwięcej zachorowań na wrzodziejące zapalenie jelita grubego obserwuje się w krajach wysokorozwiniętych Ameryki Północnej i Europy Zachodniej. Zapadalność na tę chorobę wynosi od 4 do 6 nowych zachorowań na 100 tyś. na rok. W Polsce diagnozuje się ok. 700 nowych przypadków rocznie, a ogólną liczbę chorych szacuje się na 30-40 tyś.

​

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego może występować w każdym wieku. Niemniej częściej dotyczy pacjentów, którzy nie ukończyli 30 roku życia. Drugi, mniejszy, szczyt zachorowań obserwuje się w 6 dekadzie życia. Nie stwierdza się znaczących różnic zapadalności między płciami.

​

U dorosłych, w 55% przypadkach stwierdza się zapalenie odbytnicy (proctitis), w 30% występuje postać lewostronna choroby (w której zmiany sięgają od odbytnicy do okolicy zagięcia śledzionowego okrężnicy), a w 15% następuje zajęcie całego jelita (pancolitis).

​

Wśród czynników mogących odpowiadać za rozwój wrzodziejącego zapalenia jelita grubego wymienia się:

  • zaburzenia bariery jelitowej

  • pierwotne lub wtórne zaburzenia aktywności sulfataz wytwarzanych przez bakterie jelitowe

  • stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych u kobiet

  • zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i antybiotyków

  • appendektomię (chirurgiczne usunięcie wyrostka robaczkowego – zwłaszcza przed 21 rokiem życia)

  • występowanie specyficznych alleli HLA i DR2 (HLA-DRB1) – DR1501 i DR1502

  • zaburzenia odporności komórkowej, upośledzenie chemotaksji leukocytów, nieprawidłowości w zakresie pomocniczych i supresorowych limfocytów T

 

Choroba pojawia się nagle i przebiega najczęściej w postaci ostrych rzutów podzielonych okresami pełnej remisji. Dominującym, a zarazem zwykle pierwszym objawem jest biegunka, często krwista. W aktywnym zapaleniu całej okrężnicy stolec może być oddawany nawet 20 razy na dobę. Do innych, najczęściej obserwowanych objawów wrzodziejącego zapalenia jelita grubego należą:

​

OBJAWY ZWIĄZANE Z OKRĘŻNICĄ

  • krwawienie z odbytnicy

  • biegunki z krwią i śluzem lub wodniste biegunki

  • bóle w podbrzuszu (często lewostronne)

  • nietrzymanie stolca i gazów

  • nasilone parcia na stolec

  • uczucie niecałkowitego wypróżnienia

  • bóle w czasie defekacji

 

OBJAWY OGÓLNE

  • uczucie zmęczenia

  • spadek masy ciała

  • złe samopoczucie

 

OBJAWY POZAJELITOWE

  • zapalenie stawów (głównie kolanowych, skokowych, biodrowych i barkowych)

  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

  • rumień guzowaty

  • zapalenie błony naczyniowej oka

  • zapalenie tęczówki oka

  • żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

  • pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych

  • zgorzelinowe zapalenie skóry

 

Diagnostyka wrzodziejącego zapalenia jelita grubego obejmuje:

  • badania endoskopowe (kolonoskopia, sigmoidoskopia) z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego

  • przeglądowe zdjęcie RTG jamy brzusznej

  • USG jamy brzusznej

  • rektoskopię (wziernikowanie kanału odbytu i odbytnicy)

  • badanie obecności przeciwciała przeciwko okołojądrowemu antygenowi granulocytów (pANCA) orazprzeciwciał przeciwko 

  • morfologię krwi obwodowej, OB, CRP, badanie stężeń elektrolitów, oznaczanie aktywności fosfatazy alkalicznej, GGTP i stężenia bilirubiny w surowicy krwi

Trudności diagnostycznych nastręcza rozróżnienie między wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, a chorobą Leśniowskiego-Crohna. Poniższa tabela przedstawia wybrane różnice stwierdzane w przebiegu obu wyżej wymienionych chorób: 

colitis.png

Aktalne wyzwania związane z wrzodziejącym zapaleniej jelita grubego to:

  • skuteczne leczenie farmakologiczne oraz utrzymanie remisji choroby

  • postępowanie z pacjentami, u których choroba ma ciężki przebieg zagrażający życiu

  • leczenie operacyjne wrzodziejącego zapalenia okrężnicy

  • powikłania w postaci stwardniającego zapalenia dróg żółciowych, raka jelita grubego oraz raka przewodów żółciowych

 

LITERATURA

  1. Collins, P., Rhodes, J. Ulcerative colitis: diagnosis and management. BMJ 2006; 333(7563): 340-343.

  2. Ghosh, S., Shand, A., Ferguson, A. Ulcerative colitis. Can J Gastroenterol Hepatol. 2014; 28(3): 122.

  3. Hendriksen, C., Kreiner, S., Binder, V. Long term prognosis in ulcerative colitis based on results from a regional group from the county of Copenhagen. Gut 1985; 26:158-63.

  4. Pitcher, M.C.L., Cummings, J.H. Hydrogen sulphide-a bacterial toxin in ulcerative colitis. Gut 1996; 39:1-4.

  5. Pullan, R.D., Thomas, G.A., Rhodes, M., Newcombe, R.G., Williams, G.T., Allen, A., et al. Thickness of adherent mucus gel on colonic mucosa in humans and its relevance to colitis. Gut 1994; 35:353-9.

  6. Probert, C.S., Jayanthi, V., Pinder, D., Wicks, A.C., Mayberry, J.F. Epidemiological study of ulcerative proctocolitis in Indian migrants and the indigenous population of Leicestershire. Gut 1992; 33:687-93.

  7. Rao, S.S., Holdsworth, C.D. Read NW: Symptoms and stool patterns in patients with ulcerative colitis. Gut 1988; 29(3): 342-345.

  8. Rubin, D.C., Shaker, A., Levin, M.S. Chronic intestinal inflammation: inflammatory bowel disease and colitis-associated colon cancer. Frontiers in immunology 2012; 3:107.

  9. Rutgeerts, P., D’Hans, G., Hiele, M., Geboes, K., Vantrappen, G. Appendectomy protects against ulcerative colitis. Gastroenterology 1994; 106:1251-3.

  10. Tsai, H.H., Dwarakanath, A.D., Hart, C.A. Increased faecal mucin sulphatase activity in ulcerative colitis: a potential target for treatment. Gut 1995; 36:570-6.

​

dr Wioletta  Ładno

bottom of page